Curacao

Anderhalf jaar na mijn vorige bezoek aan de gratis dierentuin Parke Tropikal lijkt alles bij het oude te zijn. De locatie oogt nog steeds verwaarloosd en gezien de staat van de kooien ietwat onveilig, maar het is bewonderenswaardig dat de beheerders de dierentuin in leven houden. In het park zijn voldoende bomen geplaatst, en de kooien bevatten panelen, zodat de dieren in de schaduw kunnen toeven. De vogels krijgen op tijd hun zaad, de roofdieren hun vlees, en voor de homo sapiens is er een snek met drank, pastechi en kroket.

Toch zijn enkele zaken in en rond Parke Tropikal veranderd. De Chuchubiweg is eerder in december getrakteerd op een nieuwe laag asfalt, alsook kunststof buizen om overtollig regenwater te lozen. Daardoor is de weg bij Parke Tropikal meteen de beste en gaafste op het eiland.
Afgelopen zomer werd Joost Pronk, de secretaris van de dierentuin, gearresteerd vanwege vermeende smokkel van tropische vogels. Pronk heeft verklaard dat hij de winst van de stiekeme handel in zeldzame vogels gebruikt ten bate van Parke Tropikal. Pronk heeft vele talenten: secretaris, autohandelaar, Robin Hood en ook nog columnist. Voor zijn arrestatie leverde Pronk namelijk verwoed bijdrages aan de rubriek "ingezonden brieven" van de krant Amigoe. In 2008 beklaagde hij zich in een brief over politici en "al onze boeven op het eiland".
Sindsdien is Pronk uit de rubriek vertrokken, als een dief in de nacht.

Kip op jacht naar vlees van de tijger.

Trotse gier.

In het Snek Book wordt beargumenteerd dat de sneks op Curacao zich wezenlijk onderscheiden van snackbars, restaurants en toko's elders ter wereld. De auteurs trachten de 'snekcultuur' bloot te leggen, en bestrijden het vooroordeel dat de sneks vooral worden bezocht door dronkenlui en prostituees.
De verschillen tussen een snek en een Nederlandse snackbar zijn eenvoudig te ontdekken. Een snackbar is in regel gevestigd in een solide gebouw, dat deel uitmaakt van een winkelplein. Een snek is in regel gevestigd in een bouwval, met een dak van golfplaat en met roestige tralies die de bezoeker scheiden van de verkoper. Een snackbar verkoopt friet, kroket, frikandel en andere gefrituurde waren, terwijl de gemiddelde snek zich toelegt op spareribs, lomito (ossehaas), karbonade en andere gegrilde waren.
In snackbars zijn de producten overzichtelijk geëtaleerd en de prijzen worden kraakhelder op verlichte borden vermeld. In de piepkleine sneks is het een raadsel waar de producten worden bewaard. Prijslijsten ontbreken, of op een vel papier zijn lastig leesbare tekens gekrabbeld.

Voor de sneks moeten vergunningen worden verkregen, maar ongetwijfeld opereert het grootste deel in de schemerzone van de informele economie. Zaken als administratie, marketing, contracten en certificaten zijn loze termen in de snekcultuur. De Voedsel en Waren Autoriteit zou menig snek zonder pardon sluiten.
Een variant van de snek is de truki di pan, oftewel een gammele caravan met grilplaat. In theorie kan zo'n snek op wielen de weg betreden, maar dat lijkt me niet raadzaam.
Aan de toog van de snek bespreken Antillianen het leven, politiek, sport, of tappen ze obscene moppen. Bier is vrij goedkoop bij sneks, en in de permanente warmte van Curacao is een blikje gekoelde Polar altijd welkom.
Sneks zijn rauw en charmant, en wat mij betreft blijven ze eeuwig onbezoedeld door luxe, professionaliteit en moderniteit. Eten in het protserige restaurant "Le Clochard" voor over de 100 gulden, of een bevredigende hap bij "Pinguin di oro" en "Goon Lee" cum suis? Mijn keus is gemaakt.


Snek in Sun Valley, sinds kort weer open. Alleen drank verkrijgbaar.

Museum 'Kas Di Pal'i Maishi'. Koningin Beatrix bezocht eind november 1999 dit geconserveerde slavenhuis nabij Westpunt. De exploitant is in het huis geboren.

Christoffelberg, gezien vanuit het Christoffelpark.

Meanderende weg door het Christoffelpark. De steile stukken vergden soms te veel paardenkracht van de gehuurde Hyundai.

Wildernis en de Caribische Zee, gezien vanuit het Christoffelpark.

Ayaca (ook bekend als hayaca en hallaca), een traktatie uit de Venezolaanse keuken. Het pakket van maismeel wordt gevuld met kip, pruimen, olijven en specerijen. Vervolgens wordt het pakket gehuld in bananenbladeren en gestoomd. De ayaca hoort in Venezuela bij Kerstmis als de oliebol bij het Hollandse oudjaar.

Karaoke in bar "Tap maar in".

Kunstwerk ter ere van de dichter Elis Juliana. In 2010 wordt de installatie geexposeerd in de Openbare Bibliotheek Amsterdam. De kooi en paraplu werden onthuld na de lezing van professor Michiel van Kempen in de aula van de Universiteit van de Nederlandse Antillen. Van Kempen behandelde de vraag of antropologen een cultuur even goed kunnen begrijpen, als onderzoekers die tot de bestudeerde cultuur behoren. Zijn antwoord op die vraag laat zich raden, aangezien Van Kempen auteur is van onder meer "Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur".

Denk Dunki park, dat werd benut als kamp voor slaven om op krachten te komen voordat ze werden verscheept.

"Pietnan" aan de overzijde van het Curacao Museum, op weg naar een basisschool.

Glaswerk in de muur gemetseld. Betreden op eigen risico.

Schilderij van Lee Hodge (Margarita Eliza Hodge) in het Curacao Museum. Haar eerste expositie vond plaats in 1998, toen ze bijna 100 jaar was.

De foto heb ik niet genomen, want in het museum is fotograferen verboden. Daardoor kan ik geen werk tonen van Maximiliano Nepomuceno, die tinnen blikken sloopte en de onderdelen inventief in elkaar zette, waarna hij ze bespoot met glimmende verf.

Veilig parkeren nabij het Waaigat en de bioscoop The Movies.

Op 2 december 2009, door de Verenigde Naties uitgeroepen tot ' International Day for Abolition of Slavery', voltrok zich op Curacao een wonder. En als het geen wonder was, dan was 't op zijn minst een geval van 'bruha', zwarte magie.
Vorige week dinsdag huurde ik bij Divi Divi Car Rental een auto. De grijze Ford oogde weliswaar anders en vooral ouder dan de blinkend witte wagen op de website, en het bleek een automaat terwijl ik gewend ben aan manueel, maar een zachte prijs van 45 gulden per dag laat ook de klachten verzachten.
Op dinsdag en woensdag hobbelde de wagen over de wegen van Curacao, over de kraters, putten, barsten en ribbels. Emigranten die Nederland verlaten omdat ze het 'te druk' vinden en omdat ze de files beu zijn, moeten een andere bestemming zoeken dan Curacao. De belangrijkste wegen in het oostelijk deel banda riba zijn permanent overbevolkt. Op de Gosieweg, Schottegatweg (ook 'ring' genoemd), Caracasbaaiweg en Winston Churchillweg geldt een maximale snelheid van 60 kilometer per uur, met hier en daar uitzonderingen tot 80 km/u. Van de vroege morgen tot een uur of zeven 's avonds is het echter amper mogelijk om harder te rijden dan 30 km/u. Deze wegen, met uitzondering van de ringweg, bevatten slechts één rijbaan per richting. De ringweg telt twee banen per richting, en de weghelften zijn van elkaar gescheiden door een vangrail. Het roestige metaal is niet geplaatst voor de sier, maar om te voorkomen dat bestuurders keren. Op de overige wegen komen ze op de gekste momenten langszij of overdwars geschoten.
Op donderdag trachtte ik de auto door een smalle poort te sturen, en op dat moment blokkeerde het stuur. Daardoor botste de Ford tegen de roze muur naast de poort. Ondanks de lage snelheid was de lak aan de rechter voorkant van de auto beschadigd, en de roze verf op de muur had een vrolijke herinnering nagelaten.
Ik liet een kennis bellen met de verhuurder. Kennelijk heeft hij gezegd dat ik de auto moest laten staan, en dat verder rijden zou geschieden op eigen risico. De kennis heeft die vermaning niet aan mij gemeld. Die avond reed ik met veel pijn en moeite naar huis. Het stuur vergde een krachtige behandeling, alsof de wielen in beton waren geklonken.
Dichtbij huis begaf de radio het, en ook de lichten vielen uit. De wagen kwam schokkend vooruit en reageerde met vertraging op mijn handelingen. Voor een verkeerslicht op de Snipweg besloot ik de motor opnieuw te starten. Daarna blies de Ford zijn laatste rookwolken uit.
De politie signaleerde de stilstaande, onverlichte wagen. Ik verklaarde de situatie aan de agenten. De verhuurder kwam even later, en ook mijn gastvrouw Carine was van de partij. Zo stonden er plots vijf mensen op het kruispunt van de Snipweg, tussen de helverlichte reclameborden. Gezellig, dat typisch tropische buitenleven.
Op vrijdag belde ik de verhuurder. Hij was van mening, dat ik de kosten van alle reparaties moest betalen aangezien ik zijn waarschuwing had genegeerd. Het betrof reparatie van de lakschade, van het geblokkeerde stuur, van de problemen onder de motorkap en de kosten van de takelwagen. Op dat moment kon hij de totale kosten niet melden.
Op woensdag 2 december belden we hem wederom, met de stille hoop om een klein bedrag retour te krijgen, en met de intentie om de hoorn op de haak te smijten zodra hij nog meer geld zou eisen. We maakten een afspraak op zijn kantoor om 15 uur. Het kantoor heeft een oppervlakte van tien vierkante meter, en toch kreeg hij het voor elkaar om het contract te verliezen. Zaken als fiscale administratie zijn voor hem waarschijnlijk even vreemd als apk-keuringen.
Toen voltrok zich het wonder. Ik voorzag een lange discussie met veel gevloek in Papiamento, maar de verhuurder erkende dat ik recht had op het geld van 14 dagen huur, en van dat bedrag trok hij slechts 150 euro af.
Wellicht besefte hij dat ik de weg was opgestuurd met een ondeugdelijke wagen, of hij was bevreesd vanwege de betrokkenheid van de politie, of de reparaties zijn verricht door illegale Haitianen. Hoe dan ook, de malafide verhuurder kwam tot inkeer, en is dat geen fraai staaltje 'bruha'?


De stranden van Curacao. De noordkust bestaat uit rotsen, en daar is de zee ruwer.

Volle maan tijdens een wandeling langs de zoutpannen van Jan Thiel.

Snek nabij de aula van de Universiteit van de Nederlandse Antillen.

Vers zout.


Piscadera baai.

Het Snek Book, over de ruim 350 sneks op Curacao.